Smakkelaarsveld Utrecht

Smakkelaarsveld ligt in het centrum van Utrecht. Het is een belangrijke open ruimte in de levendige stationswijk. Het gebied zal worden herontwikkeld tot een park met een nieuw woongebouw. Beide ontwikkelingen zijn samengevoegd om een verscheidenheid aan voorwaarden te genereren. Het wordt een levendige en rijkelijke plek die de complexiteit van een park in de moderne stad omarmt. Het is een flexibel, multifunctioneel gebied dat de toekomstige uitdagingen van Utrecht kan accommoderen. Het gelaagde ontwerp is opgezet als een microstructuur van ruimten en plaatsen, waar programma’s worden gestapeld voor een veelvoud aan functies en toepassingen. Smakkelaarsveld is altijd een belangrijk verbindingspunt geweest bij de ontwikkeling van de stad Utrecht. Sinds de 17e eeuw was het een binnenhaven aan de Leidse Vaart. Deze haven werd rond 1970 ingevuld en maakte plaats voor een druk verkeerskruispunt. Smakkelaarsveld werd in 1980 herontworpen als een vredig park, dat later werd onderdrukt door een gigantische fietsenstalling. Nu is het al jaren een bouwplaats. Waar in het verleden de functie veranderde, deed de lay-out van het gebied dat ook. Hiermee kan de geschiedenis van het Smakkelaarsveld worden gezien als een reeks niet-flexibele monofunctionele gebieden. Vandaag worden verschillende functies op de site geprojecteerd, waardoor Smakkelaarsveld in een multifunctioneel domein moet worden veranderd. Het nieuwe Smakkelaarsveld onthuld de overdekte Leidse Rijn en realiseert het laatste stukje van het kanaalsysteem om het stadscentrum met de wijdere omgeving te verbinden. Het moet bovenop een zeer intensief knooppunt worden gerealiseerd, met een bus- en tramlijn die het perceel begrenzen en verdelen. Zowel het park als het gebouw bedekken dit infrastructurele net, om van Smakkelaarsveld het laatste ontbrekende groene bolwerk van het herstelde stadskanaal te maken. Dit creëert een nieuwe groene ingang naar het stationsgebied, waardoor het een logisch onderdeel wordt van de langzaam verkeersroutes die het gebied toegankelijk maken voor voetgangers en fietsers.     Bovendien maakt Smakkelaarsveld deel uit van de nieuwe stadsgang, de culturele as die het historische centrum van Utrecht verbindt met het nieuwe centrum van de wijk Leidsche Rijn. Daarom smelten gebouw en park samen in vier stedelijke ruimtes: de geanimeerde Smakkelaarskade, het romantische Smakkelaarspark, het bruisende stadsplein en de rustige stadstuin. In de kamers zijn verschillende scenario’s gecreëerd, die maximale mogelijkheden bieden voor de uiteenlopende behoeften van de verschillende gebruikers: passerende pendelaars, lunchbezoekers en nieuwe en oude bewoners. Deze scenario’s zijn zo ontworpen dat ze tot divers en gevarieerd gebruik leiden, zowel collectief als individueel en zowel gepland als spontaan. Smakkelaarspark           Het park biedt een royale groene ruimte aan de stad, oplopend van de waterkant tot een hoge groene rug om de openbare rijstroken erachter te bedekken. De topografie is opgedeeld in verschillende vlakke en zacht glooiende terrassen. Het hoofdpad loopt langs het water en leidt je naar het nieuwe Café, een tweede wandelpad loopt het park in. De randen van het park bieden rustige ruimtes, beplant met hoog gras en wilde bloemen. In een paar beschutte gebieden zijn hangmatten opgezet. Het centrale deel biedt ruimte voor intensief gebruik: het amfitheater met torentjes, de trapsgewijze ligweide, zonnige zit- en picknickplaatsen en sportuitrusting langs de fitnessroute. Inheemse bomen zorgen voor open en afgesloten zones, terwijl groenblijvende en bloeiende rododendronstruiken het geheel sturen. Smakkelaarskade        Het water is zeer divers en biedt zowel ruimte voor intensief gebruik als de broodnodige stedelijke ecologie. Twee treurwilgen, die over het water hangen, creëren een magische sfeer bij het betreden van het park. Ze begeleiden je langs het wuivende riet in de Leidse Rijn. De zachtgroene oever biedt bescherming aan watervogels en amfibieën en illustreert de ecologische ambities van dit nieuwe duurzame deel van de stad. De kade begint waar het riet stopt, met aanlegplaatsen voor boten. Voor het Café wordt de kade veranderd in een plein en de waterrand van de nieuwe Leidse Rijn wordt verlevendigd met ruime groene treden. Een klein eiland in het water nodigt uit om te peddelen, maar biedt ook de mogelijkheid voor een spontaan of georganiseerd zomerconcert. STADSPLEIN        Bovenop het café vinden we een monumentaal stadspodium met een sculpturaal houten dak. De royale opening van het gebouw biedt onderdak en een schilderachtige omgeving om de historische stad over het hoofd te zien. Het plein is ingericht met een waterelement, ruime banken, borders met bloeiende planten en ruimte voor terrassen. Dit plein wordt de draaischijf van alle routes binnen en door het nieuwe park. Het is een dynamische plek, met een bar en een fitnessclub in de sokkel van het gebouw die het plein 24/7 activeren. DE RUSTIGE BINNENTUIN        De letterlijke opmaat van het gebouw nodigt bezoekers uit tot in de laatste ruimtelijke kamer, die zich in de binnenste carré van het nieuwe woongebouw bevindt. De onderliggende tunnel van het openbaar vervoer is bedekt met een dik groen tapijt. Het park is naadloos verweven met het gebouw om een beschermend en omhelzend gebaar te bieden tegenover de drukke stationsomgeving. Deze kamer is ontworpen als een groen bos. Tussen het groen bevinden zich verschillende kleine plekjes: houten banken, picknicktafels en een vuurplaats. Een kabbelend beekje, rotsen en de groen begroeide paden en trappen leiden bewoners en bezoekers door een oase van rust naar hun bestemming.